Glejak jest nowotworem układu nerwowego. Choroba może się rozwinąć u osób w każdym wieku, a pierwsze jej objawy to bóle głowy, nudności, wymioty i problemy z koncentracją. Rokowania zależą od stopnia zaawansowania.
Jakie są objawy glejaka?
Glejak to nowotwór ośrodkowego układu nerwowego, który wywodzi się z komórek glejowych wchodzących w skład tkanki nerwowej. Jest to choroba, która może rozwinąć się u osób w każdym wieku. Częściej jednak obserwuje się ją u dzieci, ponieważ u nich komórki tego typu intensywnie się namnażają, co może przyczynić się do powstania nieprawidłowości. Wyróżnia się następujące postacie glejaka:
- rdzeniak – nowotwór, który rozwija się w móżdżku; występuje najczęściej u dzieci przed 15 rokiem życia; przypisuje się mu IV stopień złośliwości;
- glejak wielopostaciowy – nowotwór rośnie szybko i lokalizuje się w półkulach mózgu; rozpoznaje się go u osób po 50 roku życia; ma IV stopień złośliwości;
- gwiaździak włosianokomórkowy – lokalizuje się w okolicy podwzgórza, nerwu wzrokowego lub pnia mózgu; ma I stopień złośliwości;
- skąpodrzewiak – rośnie w okolicy płatów czołowych; dotyczy osób dorosłych, częściej występuje u mężczyzn; ma II stopień złośliwości.
Objawy glejaka są niecharakterystyczne, dlatego postawienie prawidłowej diagnozy często bywa utrudnione. Pojawiają się dolegliwości związane z rozrostem guza i podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym: nudności, bóle głowy i wymioty, które nasilają się w godzinach porannych. Dodatkowo osoba chora może zauważyć u siebie pogorszenie pamięci, osłabienie sprawności umysłowej i problemy z koncentracją. U części chorych występują uogólnione napady padaczkowe.
Inne objawy glejaka są związane z lokalizacją guza lub pojawiają się w wyniku uszkodzenia przez niego nerwów czaszkowych. Są to: zaburzenia czucia, niedowłady, osłabienie mięśni, zaburzenia równowagi, problemy z mową, słuchem lub wzrokiem, nagłe zmiany zachowania lub objawy psychiczne.
Diagnostyka glejaka
Ze względu na niecharakterystyczne objawy glejak przez długi czas może nie być rozpoznany. Podstawowym badaniem, które wykonuje się u pacjentów z podejrzeniem guza mózgu, jest rezonans magnetyczny głowy lub tomografia komputerowa z kontrastem. Dzięki tym narzędziom diagnostycznym możliwe jest precyzyjne określenie rozmiaru zmiany nowotworowej i jej lokalizacji. Dokładne określenie rodzaju nowotworu jest możliwe dzięki biopsji cienkoigłowej.
Jak wygląda leczenie glejaka?
Leczenie glejaka zależy od wielu czynników, głównie od rodzaju i umiejscowienia guza oraz stanu pacjenta. Jeżeli jest to możliwe, wykonuje się zabieg chirurgiczny, którego celem jest całkowite wycięcie guza. Jest to tym łatwiejsze, im bardziej zmiana nowotworowa odgraniczona jest od zdrowych tkanek.
Innym rodzajem leczenia, który stosuje się zamiast zabiegu operacyjnego lub jako jego uzupełnienie, jest radioterapia. Polega ona na naświetlaniu zmienionych chorobowo tkanek promieniami jonizującymi. Źródło promieniowania może być umiejscowione poza guzem (teleradioterapia) lub pozostawać z nim w bezpośrednim kontakcie (brachyterapia). Celem radioterapii jest całkowite zniszczenie komórek nowotworowych.
U chorych na glejaka można zastosować również chemioterapię, czyli mieszankę silnie działających leków, które niszczą komórki nowotworowe. Coraz częściej wykorzystuje się także leczenie eksperymentalne – terapie genowe, immunoterapię lub wirusoterapię. Pierwsza z nich polega na zbadaniu DNA komórek odpowiedzialnych za proces nowotworowy i zmodyfikowaniu ich tak, aby zaczęły funkcjonować prawidłowo.
Czy glejaka można wyleczyć?
Rokowanie dla pacjentów z nowotworem mózgu zależy od jego rodzaju, umiejscowienia, stopnia złośliwości, a także stadium zaawansowania choroby w momencie jej rozpoznania, metody leczenia i ogólnego stanu chorego. Glejak z I i II stopniem złośliwości rokuje dobrze – chorzy przeżywają nawet 10 lat od momentu postawienia diagnozy. Szansa na długoletnie przeżycie zmniejsza się, jeżeli guz jest bardziej złośliwy, natomiast rokowanie jest niepomyślne u pacjentów z nieoperacyjnym glejakiem.
