Wraz z rozwojem umysłowym dziecka oraz doświadczeniami nabywanymi w szkole wzrasta poziom możliwości, które dziecko może osiągnąć. Wiodącą role w tym zakresie mają procesy poznawcze. Dziecko rozwija swoją uwagę z mimowolności w kierunku dowolności, w której to dużą rolę odgrywa jego świadomość. Dlatego też uwaga staje się przez co staje się ona trwalsza, bardziej przeżuta i pojemna. Rozwój spostrzeżeń przybiera formę umiejętności wyodrębniania poszczególnych elementów ( proces analizy) przy jednoczesnej umiejętności uogólniania, scalania elementów ( synteza spostrzeżeniowa).Wraz z rozwojem młodego człowieka rozwija się jego uwaga dowolna. W początkowym okresie szkolnym bardzo trudno jest dziecku jest utrzymać uwagę przez całą lekcję. Jest to możliwe jedynie wówczas gdy treści przekazywane na lekcji są dla małego człowieka bardzo interesujące, oraz przekazywane w sposób urozmaicony. Stopniowo dzieci coraz bardziej świadomie koncentrują uwagę na temacie lekcji i potrafią utrzymywać ją własnym wysiłkiem woli, nawet jeśli dany rodzaj pracy, np. ćwiczenia w pisaniu lub liczeniu, nie jest dla nich szczególnie ciekawy
